KONDA, 2006 Eyll aynda, Trkiye’nin etnik kken ve din/mezhep inan gruplarna gre dalmlarn ortaya karmay hedefleyen BZ KMZ?/Toplumsal Yap Aratrmas gerekletirmi (www.konda.com.tr internet adresinden edinilebilir) ve aratrmann zet bulgular Milliyet Gazetesi’nde 1926 Mart 2007 tarihlerinde yaymlanmt. Bu aratrma 79 ilin, 488 ilesine ait, 2685 mahalle ve kynde 47 bin 958 denekle grlerek yaplmtr.

Yeni Trkiye’yi anlamak abas ve amacyla yaplan bu aratrmalarn ikincisi 2008 Nisan aynda gerekletirilmitir. BZ KMZ?/ Hayat Tarzlar Aratrmas, 26 alt blgeyi temsilen 41 ilin, 328 ilenin, 1188 mahalle ve kynde 6 bin 482 denekle grlerek gerekletirilmitir.

Hayat Tarzlar Aratrmas ile deerler-alglar-beklentiler-korkular11 gndelik hayat pratii ve be ayr lke sorunu hakknda fikirler renilerek Trkiye’deki farkl hayat tarzlar kmelenmeleri ortaya karlmas hedeflenmitir. Bu aratrmann tm bulgular henz yaymlanmam fakat baz zel analizlerden olan VAROLAR raporu 2328 Kasm 2008 tarihlerinde Radikal gazetesinde yaymlanmtr. lgilenenler bu raporu da KONDA web sitesinden indirebilirler.

Her iki aratrmada da deneklere “kendilerini ait hissettikleri etnik kkenler”, “anadilleri” ve “kendilerini ait hissettikleri din ve mezhep inan gruplar” sorular sorulmutur. KRTLER raporu her iki aratrmann veri ve bulgularndan yola klarak hazrlanmtr. Fakat raporun amac yalnzca bulgular sunmak deildir. Yaplan birok aratrmann ortak bulgularndan yola klarak lkemizin en yakc sorunu olan Krt sorunu hakknda, bilgilere dayal genel ve siyasi bir analiz yapmaktr. Dolaysyla raporun bilimsel olmak kaygsndan ok, siyasi yorumlar ve neriler sunma kaygs vardr. Bu nedenle de yazdklarmz siyasi tartmalara aktr.

ki aratrma

Her iki BZ KMZ aratrmasnda da etnik kken ve mezhep dalmlar aratrma hata paylar iinde binde oranlarda farkllklarla ayn kmtr.

Eyll/2006’daki gerekletirilen ‘Biz Kimiz?’ aratrmasnda, deneklere “Hepimiz Trk vatandayz, ama deiik kkenlerden, yrelerden olabiliriz. Siz kendinizi, kimliinizi ne olarak biliyorsunuz veya hissediyorsunuz?” diye sorulmutur. Deneklerin yzde 8,6 s bu soruyu ‘Krt’, yzde 0,41 i ‘Zaza’ diyerek cevaplamtr. Ayn alma iinde sorulan ‘Anadiliniz, annenizden rendiiniz diliniz nedir?’ sorusunu ‘Krte’ diye cevaplayanlarn bir ksm, bu sorudan daha nce sorulan kimlik sorusunu ‘Krt’ dnda farkl bir szckle cevaplamtr. Bu ve benzer elikili cevap verenleri, KONDA Krt olarak kabul etmitir. Benzer ilem Zaza ve Zazaca cevab verenler iinde yaplmtr. Bu dzeltmelerden sonra, Trkiye de, kendini ‘Krt’ ve ‘Zaza’ olarak tanmlayan ve/veya anadili ‘Krte’ ve ‘Zazaca’ olan kiilerin, yetikin nfusa orannn yzde 13,40 olduu belirlenmitir.

YARIN: Krtler eitimsiz, kalabalk hanelerde az gelirle yayor, isizlik youn

Krtlerde i g olduka yksek oranlardadr. Hem blgedeki terr ve iddet hem de isizlik bata olmak

zere blgedeki gndelik hayatn dayanlmaz boyutlarda oluu ile gn daha da artaca sylenebilir. G ve dourganlk orannn ykseklii ile beraber dndmzde hem

Krtlerin says hem de bata

stanbul olmak zere bat blgelerindeki Krtlerin oranlar yakn gelecekte artmaya devam edecektir.


Birok nfus saym verilerine gre, Krtlerin daha youn oturduu illerdeki hane halk saysnn okluu ve bu illerdeki ya grubu saylar Krt ailelerin ocuk saysnn dierlerine gre daha fazla olduunu gstermektedir. KONDA, 2000 yl nfus saym verilerinden yola karak yaklak bir hesaplama yapmtr. Trkiye de yaayan Krtlerin ve Zazalarn toplam (ocuklar dhil) saysnn genel nfusa oran % 15,7’dir. Bu hesaplamalara gre, 2007 yl sonunda, Trkiye de yaayan 70 milyon 506 bin kiiden aratrma hata pay iinde olmak kaydyla 11 milyon dolayndaki kii, kendini

Krt ve Zaza kabul etmektedir.

kinci tabloda grld gibi Krtlerin yzde 66’s Kuzeydou, Ortadou ve Gneydou Anadolu blgelerinde yaarken yzde 34’ tm lkeye yaylmtr.

Blgesi dnda en yksek oranda ve sayda Krt stanbul’da yaamaktadr.

Bir baka deyile stanbul nfusunun yzde 14,8’i (yaklak 1,9 milyon)

Krtlerden olumaktadr.